Uskoro će Pravoslavni Božić te stoga odlučih da postavim na blogu neke antičke i srednjovekovne prikaze rođenja Hristova tj. Božića. U ikonografiji događaj Hristovog rođenja se vezivao usko sa poklonom mudraca, kako se i danas prikazuje zajedno na Pravoslanim ikonama te ću na ovoj temi takođe stavljati i prikaze poklona mudraca sa istoka.
Krećem od najranijih ka kasnijim.
Ovo gore je najraniji prikaz. Freska se nalazi u Priscila, hrišćanskoj
katakombi u Rimu. Datirana je na otprilike 150 g. nove ere. Na fresci
se vidi Bogorodica koja doji dete, dok se zvezda nalazi nad glavom
deteta, čovek levo pokazuje prstom gore prema zvezdi.
Postoji još nekoliko fresaka te teme iz 3. veka.
Hrišćanska ikonografija prije slobode veroispovesti 313. godine (Milanski edikt) je prilično u rimsko-paganskom stilu (stil slikanja, poze i tome slično). Znači, ne postoji još razvijeni sistem čisto hrišćanske ikonografije. To viđamo tek kasnije.
Hrišćanska ikonografija prije slobode veroispovesti 313. godine (Milanski edikt) je prilično u rimsko-paganskom stilu (stil slikanja, poze i tome slično). Znači, ne postoji još razvijeni sistem čisto hrišćanske ikonografije. To viđamo tek kasnije.
Uvećana gornja slika se može pogledati ovde:
https://www.flickr.com/photos/28433765@N07/31805770235/in/photostream/
Freska iz 4. veka, 325. godina
U 4. veku postoji već tačno određen tj. takoreći fiksiran način prikazivanja Hristovog rođenja i poklona mudraca te se taj način nastavlja kroz vekove. Prikaz je sledeći: Bogorodica u haljini i sa maramom preko glave, povijeno dete koje leži u jaslama oko kojeg su vo i magarac, poklon mudraca (uglanom sa frigijskim kapama), jedan iza drugog, zvezda na nebu. Tako se prikazuje uz određene varijacije u narednim vekovima.
Tron arhiepiskopa Ravene Maksimiana, rođenje Hristovo, 6. vek, Vizantija
6. vek, današnja Palestina, Vizantija
Rabula Jevanđelje, današnja Sirija, 6. vek, Bogorodica i Hristos.
To je su kraćim crtama prikazi Hristovog rođenja i poklona mudraca, na istoku i zapadu, do raskola.
9. vek, Konstantinopolj
8. vek, hram San Giovanni Eleemosynario,Venecija
Echmiadzin Gospels, današnja Armenija, 989. godina
Kijevski molitvenik (tzv. molitvenik kraljice Getrude) iz sredine 11. veka
Dve slike gore, Ratčisov oltar, poklon mudraca, langobardsko delo tzv. liutpradska renesansa, 737-744. godina, Čedad, današnja Italija
Sada idemo na zapad.
Tri slike, Codex aureus iz Lorša, Franačka, današnja Nemačka, 778-820, prednja i zadnja stranica
800. godina, Knjiga kelsa, Irska, Bogorodica sa Hristom
Dve slike gore, Franks Cascet (kovčeg), Anglosaksonsko delo, 8. vek, slova su anglosaksonske rune
Tri slike gore, Benedikcional sv. Etelvolda, oko 970. g., Anglosaksonsko delo
Otonska umetnost, Bambergov Apokalipsis, 1000-1025. godina, znači današnja Nemačka
Codex Aureus of Echternach, Otonsko carstvo, današnja Nemačka, 1030-1050
Vidimo da je prikazivanje na istoku i zapadu bilo prilično isto.
Kasnije je takođe prilično isto. Prilično je isto sve do promene u 14. veku na zapadu te normalno u renesansi.
Nastavljam kasnije.
(Članak u izradi.)
